Çocuk Ve Ölüm
Ölüm hayatın bir gerçeği ve çocuklar da hayatının bir bölümünde yakınlarının ölümüne şahit olabilir. Böyle zorlayıcı dönemlerde çocuklar, karışmış zihnini derleyip toparlayacak, onun yanında olacak yetişkinlere ihtiyaç duyar.
Peki ne yapmalı/yapmamalı?
Öncelikle çocuklarla ilgili en temel yaklaşımımız onları kandırmamak üzerine olmalı. Çocukların da yetişkinler gibi doğruları bilmeye hakkı vardır. Bazen onları korumak adına söylenen yalanlar ve saklanan gerçekler, çocuklar için ters etki yaparak zedeleyici olabilmektedir. Yani ortada bir ölüm varsa bunu söylemek gerekir.
Çocuğa ölüm haberini çocuğun en yakınlarından biri vermeli. Herhangi bir uzman, hemşire, psikolog vs. değil.
Çocuklar için kafa karıştırıcı olabilecek “yolculuğa çıktı, göğe yükseldi, Allah yanına aldı, derin bir uykuya daldı” gibi cümleler yerine kısa ve net bir şekilde “öldü, vefat etti” denilmelidir.
Ergen gruptaki çocuklar cenazeye, defin işlemlerine katılabilir ancak 12 yaşın altındaki çocukları şiddetli ağlamaların, bağırmaların olduğu ortamlardan ve defin işlemlerinden uzak tutmak gerekir.
Ölenin toprağın altına konulduğu söylendikten sonra inanca göre açıklamalar yapılabilir. Ahiret inancı olan bir aile “Melekler onu alıp cennete götürdü, artık o cennette yaşayacak” diyebilir. Cennet hakkında soru gelirse de çok abartmadan güzel bir yer tarif edilebilir. Ahiret inancı olmayanlarsa “Toprağın altında o da zamanla toprak olur” diyebilir.
“Ölenleri gözlerimizle tekrar göremeyiz ancak hayallerimizde, rüyalarımızda ve fotoğraflarında görebiliriz” denilebilir.
İlerleyen günlerde mezar ziyaretleri yapılabilir, çocuklara iyi gelir.
Bu tarz zor açıklamaların ardından çocuğa merak ettiği bir şey olup olmadığı sorulmalı, cevabın tam bilinmediği durumlarda “bunu tam bilmiyorum, araştırıp sana daha sonra cevabını vereceğim” denilmelidir.
Tüm bunların ardından çocuk yaşananları yok sayıyor ve bu konuda hiç konuşmuyorsa ya da tam tersi çok fazla bu meseleden bahsediyorsa, çeşitli davranış problemleri geliştirdiyse ya da yaşından geri davranışlar sergilemeye başladıysa mutlaka bir ruh sağlığı uzmanından destek alınmalıdır.